ساخت و اجرای ساختمان مسکونی در تهران یکی از پیچیده‌ترین و درعین‌حال پرتقاضاترین فعالیت‌های عمرانی کشور است. این فرآیند نه‌تنها شامل اجرای عملیات ساختمانی می‌شود، بلکه زنجیره‌ای کامل از مراحل حقوقی، فنی، اجرایی و اقتصادی را نیز دربرمی‌گیرد. از اخذ مجوزهای قانونی گرفته تا طراحی معماری، از گودبرداری تا پایان کار، هر مرحله نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، دانش فنی و همکاری با نهادهای مرتبط شهری و دولتی است.
تهران به‌عنوان پایتخت و پرجمعیت‌ترین شهر ایران، همواره با چالش‌هایی مانند تراکم جمعیت، محدودیت زمین، مقررات شهرداری و افزایش هزینه‌های ساخت روبه‌رو بوده است. بنابراین، اگر تصمیم دارید یک پروژه ساخت و اجرای ساختمان مسکونی در تهران را آغاز کنید، لازم است با تمامی جزئیات آن از صفر تا صد آشنا باشید. این مقاله راهنمای جامع و گام‌به‌گامی است برای کسانی که می‌خواهند با چشم‌اندازی روشن، مطمئن و حرفه‌ای وارد مسیر ساخت‌وساز در تهران شوند.
تجربه، تخصص، اعتبار، اعتماد در ساخت‌وساز تهران
ساخت‌وساز در شهری مانند تهران نیازمند برخورداری از تجربه عملی در مواجهه با مشکلات متداول شهری، تخصص در انتخاب مصالح و طراحی سازه، اعتبار نزد نهادهای ناظر، و جلب اعتماد ساکنان آینده است. انتخاب مشاوران مجرب و پیمانکاران حرفه‌ای، رعایت مقررات شهرداری و نظام‌مهندسی، و توجه به ملاحظات محیط‌زیستی و ایمنی، از ارکان اصلی موفقیت در این مسیر هستند.
در ادامه این مقاله، به بررسی دقیق مراحل کلیدی ساخت و اجرای ساختمان مسکونی در تهران می‌پردازیم؛ از اولین گام‌ها در اخذ مجوز و طراحی، تا مراحل عملیاتی ساخت، نظارت، و بهره‌برداری.
اولین گام در ساخت و اجرای ساختمان مسکونی در تهران | دریافت مجوز ساخت
در فرآیند ساخت و اجرای ساختمان مسکونی در تهران، هیچ مرحله‌ای به اندازه اخذ مجوز ساخت اهمیت قانونی و اجرایی ندارد. این مجوز نقطه شروع رسمی پروژه ساختمانی است و بدون آن، هیچ‌گونه عملیات عمرانی، تخریب یا نوسازی قانونی نخواهد بود. دریافت این مجوز نیازمند طی مراحل متعدد در شهرداری، سازمان نظام مهندسی، و سازمان ثبت اسناد و املاک است که در ادامه به‌طور کامل تشریح می‌شود.
مدارک موردنیاز برای اخذ پروانه ساخت
برای دریافت مجوز ساخت، مالک یا نماینده قانونی باید مدارک زیر را آماده کند:
سند مالکیت ملک (تک‌برگ یا شش‌دانگ)
شناسنامه و کارت ملی مالک یا مالکان
فرم درخواست صدور پروانه ساختمانی
گزارش وضعیت موجود ملک از طریق بازدید ناحیه شهرداری
گواهی پرداخت عوارض نوسازی و کسب‌وپیشه (در صورت وجود)
نقشه‌های اولیه معماری تهیه‌شده توسط مهندس ذی‌صلاح
مراحل اداری دریافت مجوز ساخت
۱. ثبت درخواست در شهرداری منطقه: ابتدا باید درخواست صدور پروانه در سامانه شهرداری ثبت شود. معمولاً این کار از طریق دفاتر خدمات الکترونیک شهر انجام می‌گیرد.
بازدید ناحیه شهرداری از ملک: کارشناس فنی برای بررسی وضعیت فعلی ملک و مطابقت با ضوابط، به محل مراجعه می‌کند.
بررسی طرح تفصیلی منطقه: نقشه‌ها و موقعیت ملک با ضوابط منطقه‌بندی، تراکم مجاز، و کاربری بررسی می‌شوند.
تهیه نقشه‌های فاز یک معماری: این نقشه‌ها توسط مهندس دارای پروانه اشتغال طراحی می‌شوند و باید منطبق با ضوابط شهرداری، آتش‌نشانی و مقررات ملی ساختمان باشند.
ارسال نقشه‌ها به سازمان نظام مهندسی: سازمان نظام مهندسی نقشه‌ها را بررسی و در صورت تأیید، برگه‌های مهندسی (ناظر، سازه، برق، مکانیک) صادر می‌کند.
محاسبه عوارض و هزینه صدور پروانه: شهرداری بر اساس متراژ، تراکم، و نوع کاربری ساختمان، هزینه‌ای را برای صدور مجوز مشخص می‌کند که باید پرداخت شود.
صدور پروانه ساخت: پس از طی این مراحل و تأیید نهایی، پروانه ساخت صادر و به مالک تحویل داده می‌شود.
چالش‌های رایج در مسیر دریافت مجوز
کمبود مدارک ملکی یا مشکلات حقوقی سند
عدم تطابق با طرح تفصیلی یا کاربری منطقه
تراکم غیرمجاز یا تخلفات قبلی در ملک
عدم آشنایی با فرآیند اداری توسط مالک
این چالش‌ها می‌توانند زمان اخذ مجوز را از چند هفته به چند ماه افزایش دهند. به همین دلیل، مشاوره با کارشناسان شهرسازی و حقوقی می‌تواند از اتلاف زمان و منابع جلوگیری کند.
طراحی نقشه‌ها و آماده‌سازی فنی پیش از شروع ساخت در تهران
پس از دریافت مجوز ساخت، نوبت به یکی از حساس‌ترین و سرنوشت‌سازترین مراحل در مسیر ساخت و اجرای ساختمان مسکونی در تهران می‌رسد: طراحی نقشه‌ها و آماده‌سازی فنی پروژه. این مرحله شامل همکاری نزدیک با مهندسین معمار، سازه، برق، مکانیک و ناظر است و پایه‌ای‌ترین زیرساخت‌های اجرایی پروژه را شکل می‌دهد.
طراحی نقشه‌های معماری، سازه، تأسیسات و نما
در این بخش، چهار دسته نقشه اصلی باید تهیه و تأیید شوند:
نقشه‌های معماری: شامل پلان‌ها، برش‌ها، نمای خارجی، و جزئیات طراحی داخلی. این نقشه‌ها باید همزمان از نظر زیبایی‌شناسی، عملکرد، نورگیری، و ضوابط شهرداری تأیید شوند.
نقشه‌های سازه: توسط مهندس محاسب طراحی می‌شوند و باید با استفاده از نرم‌افزارهای معتبر مانند ETABS و SAFE، تحلیل سازه‌ای ساختمان در برابر بارهای زلزله و وزن مرده و زنده را نشان دهند.
نقشه‌های تأسیسات برقی و مکانیکی: شامل جانمایی سیستم برق، کلید و پریز، روشنایی، تهویه، لوله‌کشی آب و فاضلاب، پمپ‌ها و سایر تجهیزات تأسیساتی.
نمای بیرونی (Facade): نمای ساختمان در تهران به‌طور جدی توسط کمیته نما شهرداری بررسی می‌شود و باید با هویت شهری و ضوابط شهرسازی هماهنگ باشد.
تأیید نقشه‌ها و صدور برگه‌های مهندسی
پس از تهیه کامل نقشه‌ها، تمامی آن‌ها باید توسط سازمان نظام مهندسی تأیید شوند. در این مرحله:
برای هر رشته (معماری، سازه، برق، مکانیک) برگه اشتغال به‌کار صادر می‌شود.
مهندس ناظر پروژه مشخص شده و باید در طول مراحل اجرا گزارش‌های نظارتی ارائه دهد.
مهندس مجری ذی‌صلاح نیز تعیین می‌شود تا عملیات اجرایی را طبق نقشه‌ها و ضوابط هدایت کند.
مطالعات ژئوتکنیک و مکانیک خاک
در بسیاری از مناطق تهران به‌ویژه در پروژه‌های با بیش از دو طبقه، مطالعات مکانیک خاک الزامی است. این مطالعات شامل:
نمونه‌برداری از خاک محل پروژه
آزمایش مقاومت، نفوذپذیری و مشخصات فنی خاک
تعیین نوع فونداسیون مناسب (نواری، رادیه، شمع و…)
این مطالعات نقش مهمی در کاهش ریسک نشست ساختمان، ترک‌خوردگی دیوارها، یا آسیب در برابر زلزله دارند.
برآورد اولیه هزینه و زمان‌بندی پروژه
پیش از شروع عملیات اجرایی، لازم است یک برنامه زمان‌بندی اولیه (Project Schedule) و برآورد تقریبی هزینه‌ها تهیه شود. این برآورد باید شامل موارد زیر باشد:
هزینه مصالح و نیروی انسانی
زمان‌بندی مراحل اجرا
برآورد تأخیرات احتمالی (مثلاً بارندگی، تأخیر مجوزها و…)
پیش‌بینی هزینه‌های غیرمترقبه
وجود این برنامه نه‌تنها باعث مدیریت بهتر منابع می‌شود بلکه اعتماد سرمایه‌گذاران یا ساکنان آینده را نیز جلب خواهد کرد.
شروع عملیات اجرایی | از تخریب تا اجرای فونداسیون در تهران
پس از دریافت مجوز ساخت و تأیید نقشه‌های فنی، مرحله اجرای عملی پروژه آغاز می‌شود. این مرحله از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا پایه‌های سازه، ایمنی، و زمان‌بندی پروژه را مشخص می‌کند. در پروژه‌های ساخت و اجرای ساختمان مسکونی در تهران، این مرحله با تخریب ساختمان موجود (در صورت وجود) و سپس عملیات گودبرداری و اجرای فونداسیون آغاز می‌شود.
تخریب ساختمان‌های قدیمی
در صورتی که ساختمان قدیمی در محل وجود داشته باشد، عملیات تخریب باید به‌صورت کاملاً قانونی، ایمن و مطابق با دستورالعمل‌های شهرداری انجام شود:
اخذ مجوز تخریب از شهرداری
نصب تابلو هشدار، گارد فلزی و پوشش حفاظتی اطراف ملک
استفاده از پیمانکار تخصصی در تخریب برای جلوگیری از آسیب به ساختمان‌های مجاور
هماهنگی با اداره برق، گاز، آب و تلفن برای قطع انشعابات پیش از تخریب
هرگونه تخریب بدون مجوز، موجب جریمه‌های سنگین و حتی توقف پروژه خواهد شد.
عملیات گودبرداری و پایدارسازی گود
در بسیاری از پروژه‌های تهران، به‌ویژه در مناطق پرتراکم، گودبرداری عمیق نیاز است. این عملیات یکی از پرریسک‌ترین مراحل اجرایی به‌حساب می‌آید:
گودبرداری: بسته به عمق موردنیاز (برای احداث زیرزمین، پارکینگ یا فونداسیون)، گودبرداری باید توسط ماشین‌آلات سنگین و زیر نظر مهندس ناظر انجام شود.
پایدارسازی دیواره‌ها: بسته به نوع خاک، موقعیت ساختمان‌های مجاور و عمق گود، روش‌هایی مانند نیلینگ، انکراژ، شات‌کریت یا دیوار برلنی به‌کار گرفته می‌شود. عدم پایدارسازی مناسب ممکن است منجر به ریزش گود، ترک در ساختمان‌های اطراف و خسارت‌های جبران‌ناپذیر شود.
اجرای فونداسیون (پی‌ریزی)
فونداسیون، پایه‌ای‌ترین بخش هر سازه است. انتخاب نوع فونداسیون به عوامل مختلفی بستگی دارد:
نوع خاک: با استناد به گزارش مکانیک خاک
وزن و ارتفاع ساختمان: فونداسیون رادیه یا گسترده برای ساختمان‌های بزرگ
موقعیت پروژه: در بافت فرسوده یا زمین‌های شیب‌دار، فونداسیون خاص نیاز است
مراحل اجرای فونداسیون شامل موارد زیر است:
آماده‌سازی کف گود
اجرای بستر شنی یا بتن مگر
قالب‌بندی، آرماتوربندی و نصب بولت‌ها طبق نقشه اجرایی
بتن‌ریزی با استفاده از پمپ و ویبراتور برای جلوگیری از ایجاد حفره
اجرای اصولی این مرحله تضمین‌کننده پایداری ساختمان در طولانی‌مدت است و نقش مهمی در ایمنی در برابر زلزله ایفا می‌کند.
اجرای اسکلت، دیوارچینی و سقف‌ها | ساختار اصلی ساختمان در تهران
پس از پایان موفقیت‌آمیز مرحله فونداسیون، نوبت به ساخت اسکلت ساختمان می‌رسد. در پروژه‌های ساخت و اجرای ساختمان مسکونی در تهران، انتخاب نوع اسکلت، روش اجرای سقف، و مصالح دیوارچینی نه‌تنها بر ایمنی سازه تأثیر دارد، بلکه تعیین‌کننده سرعت و هزینه کلی پروژه نیز هست.
اجرای اسکلت فلزی یا بتنی؛ کدام بهتر است؟
در تهران، بسته به نیاز پروژه، اسکلت ساختمان می‌تواند به یکی از دو روش زیر اجرا شود:
اسکلت فلزی: سازه‌ای متشکل از ستون‌ها و تیرهای فولادی که در کارخانه جوش یا پیچ و مهره می‌خورند و سپس در محل مونتاژ می‌شوند. مزایای آن شامل سرعت اجرا، وزن کمتر و مقاومت خوب در برابر زلزله است. اما هزینه بیشتری دارد و نظارت دقیق‌تری می‌طلبد.
اسکلت بتنی: شامل ستون‌ها، تیرها و سقف‌هایی که در محل قالب‌گیری و بتن‌ریزی می‌شوند. اگرچه اجرای آن کندتر است، اما مقاومت بالایی در برابر آتش دارد و معمولاً هزینه کمتری نسبت به اسکلت فلزی دارد.
انتخاب نوع اسکلت به عواملی مانند بودجه، سرعت پروژه، نیروی متخصص در دسترس، و شرایط محل پروژه بستگی دارد.
اجرای سقف‌ها؛ انواع و روش‌های رایج در تهران
سقف هر طبقه باید مطابق با نقشه سازه و تحت نظارت مهندس ناظر اجرا شود. رایج‌ترین انواع سقف در تهران عبارت‌اند از:
سقف تیرچه‌بلوک: متداول‌ترین نوع سقف در پروژه‌های مسکونی. مزایای آن شامل اقتصادی بودن و اجرای ساده است.
سقف کامپوزیت: ترکیبی از تیرآهن و بتن با عملکرد لرزه‌ای مناسب. بیشتر در سازه‌های فلزی به‌کار می‌رود.
سقف وافل یا کوبیاکس: مناسب برای دهانه‌های بزرگ و مقاومت بالا. در پروژه‌های لوکس کاربرد بیشتری دارد.
مراحل اصلی اجرای سقف شامل نصب قالب، آرماتوربندی، بتن‌ریزی، و عمل‌آوری بتن (Curing) است که همگی باید مطابق استانداردها و نقشه‌های مصوب انجام شوند.
دیوارچینی و تیغه‌چینی؛ مصالح، سرعت، ایمنی
پس از اجرای اسکلت و سقف، نوبت به دیوارچینی (دیوارهای بیرونی) و تیغه‌چینی (جداکننده‌های داخلی) می‌رسد. مصالح رایج در تهران عبارت‌اند از:
بلوک سفالی: سبک و عایق صوتی، اما شکننده و دارای ضریب انبساط بالا.
بلوک سیمانی: مستحکم و مناسب برای دیوارهای بیرونی، ولی سنگین‌تر از نوع سفالی.
هبلکس (بلوک سبک AAC): عایق حرارتی و صوتی، سرعت اجرای بالا و مقاومت خوب در برابر آتش.
اجرای دیوارچینی باید با رعایت شاقول و تراز دقیق، استفاده از ملات مناسب، و قرار دادن وال‌پست و شناژهای افقی انجام شود تا در برابر زلزله عملکرد مناسبی داشته باشد.
نماسازی، تاسیسات و نازک‌کاری | گام نهایی در ساخت ساختمان مسکونی در تهران
پس از اجرای کامل سازه، دیوارچینی و سقف، نوبت به جزئی‌ترین اما تاثیرگذارترین بخش فرآیند ساخت و اجرای ساختمان مسکونی در تهران می‌رسد؛ بخشی که ظاهر نهایی ساختمان را شکل می‌دهد، کیفیت سکونت را مشخص می‌کند و ارزش نهایی ملک را تعیین خواهد کرد.
نماسازی ساختمان؛ فرم و عملکرد همزمان
در تهران، نماسازی ساختمان‌های مسکونی از لحاظ قانونی، زیبایی‌شناسی و دوام مصالح از اهمیت زیادی برخوردار است. کمیته نما شهرداری موظف به بررسی و تأیید طرح نمای ساختمان قبل از اجراست. بنابراین، پیش از شروع نماسازی باید مدارک زیر آماده و تأیید شود:
طرح نمای سه‌بعدی (Render)
انتخاب متریال مجاز طبق دستورالعمل شهرداری (سنگ، آجر، سیمان شسته و…)
طراحی هماهنگ با بافت شهری
در اجرای نما، علاوه بر زیبایی، توجه به مقاومت در برابر آلودگی هوا، نور خورشید، و تغییرات دما بسیار مهم است. همچنین سیستم‌های مهار نما باید ایمن، ضد زلزله و مطابق با مقررات ملی ساختمان باشند.
اجرای تأسیسات مکانیکی و برقی
تأسیسات یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های ساخت ساختمان است. طراحی و اجرای درست این سیستم‌ها مستقیماً با آسایش ساکنان و هزینه‌های نگهداری در ارتباط است.
تأسیسات مکانیکی:
سیستم آب سرد و گرم (جوشکاری یا پرسی)
فاضلاب و ونت (با لوله پلی‌اتیلن یا پوش‌فیت)
گرمایش (پکیج، شوفاژ، گرمایش از کف)
تهویه (هواکش، دودکش، کولر گازی یا کانال‌کشی اسپلیت)
تأسیسات برقی:
کابل‌کشی و جانمایی کلید و پریز
نصب جعبه فیوز و تابلو برق اصلی
سیستم اعلام حریق در ساختمان‌های چندواحدی
نورپردازی داخلی و نمای ساختمان
اجرای این سیستم‌ها باید طبق نقشه‌های تأسیساتی تأییدشده، با مصالح استاندارد و توسط تکنسین مجرب انجام شود.
نازک‌کاری داخلی؛ از سفت‌کاری تا سکونت
در این مرحله، ساختمان از حالت خام به محیطی زیست‌پذیر تبدیل می‌شود. عملیات نازک‌کاری شامل:
گچ‌کاری و سفیدکاری دیوارها و سقف‌ها
کاشی‌کاری سرویس‌ها، آشپزخانه و کف
نصب درب‌ها، کابینت، کمد دیواری و چهارچوب‌ها
نصب شیرآلات، کلید و پریز، پنجره‌ها، شیشه‌ها و آیفون
رنگ‌آمیزی نهایی یا اجرای کاغذدیواری
کیفیت اجرای نازک‌کاری تأثیر مستقیم در ارزش‌گذاری ملک توسط خریداران یا کارشناسان دارد. دقت در جزئیات، رعایت تراز و خط، استفاده از متریال مرغوب و نظارت بر پیمانکاران، در این مرحله ضروری است.
پایان‌بندی پروژه | پایان کار، سند تفکیکی و پاسخ به سوالات پرتکرار
پس از اتمام مراحل اجرایی و نازک‌کاری ساختمان، فرایند ساخت و اجرای ساختمان مسکونی در تهران وارد مرحله نهایی می‌شود. این مرحله شامل اقدامات اداری و حقوقی است که برای سکونت، فروش یا انتقال رسمی مالکیت ضروری هستند.
دریافت پایان‌کار ساختمان
پایان‌کار سندی است که شهرداری صادر می‌کند و نشان می‌دهد که عملیات ساختمانی مطابق با نقشه‌های مصوب، برگه‌های مهندسی، و ضوابط شهرداری انجام شده است.
مراحل دریافت پایان‌کار:
مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک شهر
ارائه گزارش مهندس ناظر در خصوص تکمیل عملیات اجرا
بازدید نهایی کارشناس شهرداری
تأیید عدم خلافی و تسویه حساب عوارض نوسازی و پسماند
دریافت تأییدیه آتش‌نشانی در ساختمان‌های بیش از دو طبقه
صدور رسمی پایان‌کار
بدون پایان‌کار، انتقال سند رسمی یا اخذ انشعابات دائمی (آب، برق، گاز) ممکن نخواهد بود.
صدور سند تفکیکی برای واحدهای مسکونی
برای مجتمع‌های چندواحدی، پس از پایان‌کار، باید سند تفکیکی برای هر واحد صادر شود. این فرایند از طریق ثبت اسناد انجام می‌شود و شامل مراحل زیر است:
تهیه نقشه تفکیکی توسط کارشناس رسمی دادگستری
تأیید نقشه توسط اداره ثبت اسناد
پرداخت هزینه‌های تفکیک و مالیات نقل و انتقال
صدور سند تک‌برگ برای هر واحد
داشتن سند تفکیکی برای فروش هر واحد الزامی است و یکی از ملاک‌های قانونی و اعتمادسازی نزد خریداران محسوب می‌شود.
پرسش‌های متداول درباره ساخت و اجرای ساختمان مسکونی در تهران
۱. هزینه ساخت هر مترمربع ساختمان در تهران چقدر است؟
بسته به نوع سازه، مصالح، طراحی و محل پروژه، هزینه ساخت در سال ۱۴۰۴ بین ۸ تا ۱۵ میلیون تومان به‌ازای هر مترمربع برآورد می‌شود.
۲. برای ساخت ساختمان چند طبقه در تهران چه مجوزهایی لازم است؟
علاوه بر پروانه ساخت از شهرداری، تأییدیه نظام مهندسی، گزارش مکانیک خاک، و مجوزهای آتش‌نشانی در ساختمان‌های بالای دو طبقه الزامی است.
۳. آیا ساخت‌وساز در بافت فرسوده آسان‌تر است؟
بله، در بسیاری از مناطق بافت فرسوده، تسهیلاتی مانند تخفیف عوارض، تراکم بیشتر، و وام نوسازی ارائه می‌شود.
۴. زمان متوسط اجرای کامل یک ساختمان مسکونی چقدر است؟
برای ساختمان‌های ۴ تا ۶ طبقه، اجرای کامل پروژه معمولاً بین ۱۲ تا ۱۸ ماه زمان نیاز دارد.
۵. مهم‌ترین چالش ساخت خانه در تهران چیست؟
مطابقت با ضوابط طرح تفصیلی، هزینه بالای مصالح، مدیریت پیمانکاران و دریافت به‌موقع مجوزها از چالش‌های رایج هستند.
۶. آیا حضور مهندس ناظر در طول پروژه الزامی است؟
بله، حضور ناظر برای گزارش‌نویسی مراحل، تأیید تطابق اجرا با نقشه و تأیید پایان‌کار ضروری است.
۷. چگونه می‌توان از تخلف سازنده جلوگیری کرد؟
امضای قرارداد محکم، نظارت مستمر، و سپردن اجرای پروژه به مجری ذی‌صلاح از راهکارهای کاهش تخلف است.
سخن پایانی | مسیر هوشمندانه در ساخت‌وساز تهران
ساخت و اجرای ساختمان مسکونی در تهران، فرایندی پیچیده اما قابل مدیریت است؛ به‌شرطی که با آگاهی کامل و استفاده از تجربه افراد متخصص، هر مرحله به‌درستی و طبق ضوابط طی شود. از اخذ مجوز ساخت تا دریافت پایان‌کار، از طراحی تا اجرا، انتخاب درست مشاوران و پیمانکاران نقشی کلیدی در موفقیت پروژه دارد.
اگر به‌دنبال اجرای پروژه‌ای اصولی، ایمن و اقتصادی در تهران هستید، مجموعه انتخاب عمران همراه شماست. ما با تکیه بر دانش فنی، تجربه اجرایی، و شناخت کامل از ضوابط شهری تهران، آماده‌ایم تا شما را در تمام مراحل ساخت خانه، از صفر تا صد، همراهی کنیم.
برای مشاوره تخصصی یا شروع پروژه ساخت‌وساز خود، همین حالا با کارشناسان ما در انتخاب عمران تماس بگیرید. مسیر هوشمندانه در ساخت‌وساز از اینجا آغاز می‌شود.
بدون دیدگاه