کاربرد نرمافزارهای عمرانی مانند AutoCAD و Revit در پروژهها
در دنیای مهندسی امروز، “مداد و کاغذ” جای خود را به “موس و کیبورد” دادهاند. اما انقلاب دیجیتال در صنعت ساختمان فقط به معنای کامپیوتری شدن نقشهها نیست؛ بلکه پارادایم طراحی تغییر کرده است. ما از دوران ترسیم خطوط (CAD) عبور کرده و وارد عصر ساخت مجازی (BIM) شدهایم.
برای یک مهندس عمران یا معماری، تسلط بر ابزار کار، نیمی از مهارت است. سوال همیشگی این است: “آیا هنوز باید اتوکد (AutoCAD) یاد بگیرم یا مستقیم سراغ رویت (Revit) بروم؟” پاسخ به این سوال نیازمند درک جایگاه هر نرمافزار در چرخه حیات پروژه است. اتوکد همچنان پادشاه جزئیات دوبعدی است، در حالی که رویت مغز متفکر هماهنگی سهبعدی است. در این مقاله، کاربرد دقیق این نرمافزارها و همزیستی آنها در دفاتر مهندسی مدرن را بررسی میکنیم. دپارتمان آموزشی انتخاب عمران شما را با استانداردترین ابزارهای روز دنیا آشنا میکند.
۱. اتوکد (AutoCAD)؛ آچار فرانسه مهندسی
با گذشت بیش از ۴۰ سال از تولد اتوکد، این نرمافزار همچنان محبوبترین ابزار ترسیم در جهان است. اتوکد در واقع یک “میز نقشهکشی دیجیتال” است.
کاربردهای اصلی اتوکد:
- فاز دو و دتایلهای اجرایی: برای ترسیم جزئیات پیچیده اتصالات جوشی، مقاطع دیوار و نازککاری که نیاز به دقت خطی دارند، اتوکد بیرقیب است.
- نقشههای شهرداری: اکثر شهرداریها و نظاممهندسیها همچنان فرمت DWG (فرمت خروجی اتوکد) را به عنوان استاندارد پذیرفتهاند.
- سازگاری عمومی: تقریباً تمام مهندسان (برق، مکانیک، سازه) اتوکد را روی سیستم خود دارند، بنابراین تبادل فایل بسیار راحت است.
۲. رویت (Revit)؛ ورود به دنیای هوشمند BIM
رویت یک نرمافزار نقاشی نیست؛ یک نرمافزار “ساختن” است. در رویت شما خط نمیکشید، بلکه دیوار، ستون و پنجره میسازید. این نرمافزار بر پایه تکنولوژی **BIM (Building Information Modeling)** بنا شده است.
ویژگیهای انقلابی رویت:
- پارامتریک بودن: اگر در پلان جای یک پنجره را عوض کنید، این تغییر خودکار در نما، برش و لیست متره اعمال میشود. (در اتوکد باید همه را دستی اصلاح کنید!).
- متره و برآورد زنده: رویت به شما میگوید دقیقاً چند متر مکعب بتن یا چند عدد آجر در مدل استفاده شده است.
- تشخیص تداخل (Clash Detection): قبل از ساخت، متوجه میشوید که لوله فاضلاب با تیر فلزی برخورد کرده است.
۳. تفاوت بنیادین CAD و BIM (خط در برابر هویت)
درک این تفاوت برای مهندسان حیاتی است:
- در سیستم CAD (اتوکد): شما دو خط موازی میکشید و به بیننده میگویید “این یک دیوار است”. کامپیوتر فقط دو خط میبیند و هیچ درکی از جنس آن ندارد.
- در سیستم BIM (رویت): شما یک عنصر هوشمند به نام “دیوار” ترسیم میکنید که اطلاعاتی مثل جنس (آجر)، ضخامت، ضریب انتقال حرارت و هزینه ساخت را در دل خود دارد.
۴. چرخه کاری ترکیبی؛ چگونه از هر دو استفاده کنیم؟
آیا رویت جایگزین کامل اتوکد است؟ خیر. در دفاتر حرفهای، یک “ورکفلو” (Workflow) ترکیبی وجود دارد:
- طراحی اولیه (Concept): معمولاً در رویت یا اسکچاپ انجام میشود تا حجم سه بعدی دیده شود.
- مدلسازی دقیق: کل ساختمان (معماری، سازه، تأسیسات) در رویت مدل میشود تا تداخلات گرفته شود.
- خروجی نقشهها: نقشههای کلی (پلان، نما) از رویت گرفته میشود.
- دتایلبندی (Detailing): نقشههای خروجی رویت به اتوکد برده میشوند تا جزئیات اجرایی ریز و شیتبندی نهایی با سرعت بالا در اتوکد انجام شود.
۵. سایر نرمافزارهای ضروری (ETABS, Civil 3D, Navisworks)
یک مهندس عمران کامل باید جعبه ابزار پری داشته باشد:
- ETABS و SAP2000: مخصوص “تحلیل و طراحی سازه” (محاسبه نمره تیرآهن و میلگرد). خروجی اینها ورودی رویت است.
- AutoCAD Civil 3D: مخصوص مهندسین راه و نقشهبرداری. برای طراحی جاده، محاسبه حجم عملیات خاکی و پروفیلهای طولی.
- Navisworks: نرمافزار “مدیریت ساخت”. فایلهای رویت (معماری، سازه، برق) را با هم ترکیب میکند (Federated Model) و برنامه زمانبندی (4D) را شبیهسازی میکند.
جدول مقایسه ویژگیهای اتوکد و رویت
کدام یک برای چه کاری مناسب است؟
| ویژگی | AutoCAD (اتوکد) | Revit (رویت) |
|---|---|---|
| ماهیت | تخته رسم دیجیتال (2D) | پایگاه داده ساختمانی (3D BIM) |
| سرعت اصلاحات | کند (نیاز به اصلاح دستی تمام شیتها) | بسیار سریع (اصلاح خودکار و همزمان) |
| خروجی متره | دستی و تقریبی | خودکار و دقیق |
| یادگیری | آسان و سریع | پیچیده و زمانبر |
| همکاری تیمی | سخت (فایلهای جداگانه) | عالی (Worksharing روی سرور) |
سوالات متداول تفاوت اتوکد و رویت
۱. برای بازار کار ایران، یادگیری کدام واجبتر است؟
اتوکد “الفبای” مهندسی است و بلد بودن آن الزامی است (مثل سواد خواندن و نوشتن). اما رویت “مزیت رقابتی” شماست که باعث استخدام در شرکتهای بزرگ میشود.
۲. آیا میتوان فایل اتوکد را به رویت برد؟
بله، قابلیت Import/Link فایلهای DWG در رویت وجود دارد. معمولاً پلان اتوکد را به عنوان “زیردست” در رویت میآورند و روی آن مدلسازی میکنند.
۳. سیستم مورد نیاز برای رویت چیست؟
رویت نرمافزار سنگینی است. حداقل رم ۱۶ گیگابایت، پردازنده Core i7 و کارت گرافیک ۴ گیگابایت برای پروژههای متوسط نیاز است. اتوکد با سیستمهای ضعیفتر هم کار میکند.
۴. آیا با رویت میتوان سازه را طراحی (محاسبه) کرد؟
خیر. رویت مدلسازی فیزیکی و تحلیلی میکند اما “آییننامه” ندارد. برای محاسبه میلگرد باید مدل را به Robot Structural یا ETABS بفرستید.
خدمات دفتر فنی و مدلسازی
استفاده از تکنولوژیهای نوین نرمافزاری، خطای انسانی را در پروژه به صفر میرساند. تصور کنید قبل از اینکه لولهکش دیوار را سوراخ کند، در کامپیوتر ببینید که لوله به ستون برخورد میکند!
واحد دفتر فنی انتخاب عمران با تسلط بر چرخه کامل BIM (از رویت تا نویسورکس)، خدمات فاز ۲ معماری، شاپدراوینگ سازه و متره دقیق را به کارفرمایان ارائه میدهد. برای ارتقای سطح مهندسی پروژه خود، با ما تماس بگیرید.
بدون دیدگاه